autor artykułu - dr n. wet. Janina Staniszewska
i o szczepionce, o której warto pamiętać planując krycie - w wielu krajach jest stosowana rutynowoW publikacjach naukowych lat 1960–1970 infekcje wirusem herpes (CHV – Canine Herpes Virus) określono jako nowo rozpoznane.
Do niedawna choroby wywołane przez ten wirus wydawały się rzadko spotykanymi i omawianymi problemami, dotyczącymi głównie nowo narodzonych szczeniąt u początkujących hodowców. Prawdopodobnie herpesa nie brano pod uwagę ze względu na trudności diagnostyczne i mało charakterystyczne objawy towarzyszące infekcji dorosłych osobników. Okazuje się jednak, że powoduje on więcej problemów u psów, niż przez długie lata uważano. Zazwyczaj przypisywano mu syndrom zamierającego szczenięcia (FPS – Fading Puppy Syndrom): szczenięta z miotu wymierają jedno po drugim.
Podobnie jak wiele innych mikroorganizmów (np. nużeniec Demodex czy bakterie Escherichia coli) wirus herpes jest wszechobecny w środowisku psów, znajduje się na prawie wszystkich zwierzętach. Jest też przejściowym i stosunkowo nieszkodliwym "gościem" u człowieka. Na zetknięcie z wirusem narażone są właściwie wszystkie zwierzęta, gdyż przenoszony jest przez bezpośredni kontakt z wydzieliną z nosa czy moczem zarażonych osobników oraz przez krycie. Ludzie mogą przenieść go na swoje psy na ubraniu lub rękach. Jeśli wirus natrafi na szczególnie podatne warunki, np. osłabione szczenię, ma możliwość namnożenia się i działania patogennego, powodując śmierć swojej ofiary. Zakażone szczenię zaraża rodzeństwo poprzez ślinę, mocz lub odchody. Badania wykazują, że przyczyną śmierci nowo narodzonych szczeniąt jest w około 90% zakażenie wirusem herpes. W latach 1990–2005 w Australii, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii zanotowano wzrost liczby tzw. pustych kryć u pozornie zdrowych suk, poronień 3–4 tygodnie po kryciu i martwych miotów. Diagnostyka wykazała, że odpowiedzialność za to ponosił CHV.
Drogi zakażenia i objawy kliniczne
Wirus jest dosyć wrażliwy i ulega szybkiemu zniszczeniu pod wpływem eteru, chloroformu, wysokiej temperatury, alkoholu i roztworów wodnych o pH poniżej 6,5.
Badania przeprowadzone w hodowlach w USA wykazały, że wirus herpes jest rozpowszechniony w środowisku psów, o czym świadczy obecność przeciwciał anty-CHV w ich krwi. Trzymanie dużej liczby psów sprzyja przenoszeniu wirusa na bardzo młode i wrażliwe, tygodniowe szczenięta, które zamierają w ciągu dwóch tygodni od zakażenia. Suka, która została zainfekowana po raz pierwszy, zakaża płody w macicy lub gdy przechodzą przez jej drogi rodne.
Choroba zwykle zaczyna się w okresie od piątego do osiemnastego dnia życia szczenięcia. Pojawia się miękki żółtozielony kał bez wyraźnego zapachu. W ciągu 1–2 dni maluch traci chęć do ssania, ma trudności z oddychaniem i nieustannie kwili, wiosłując łapkami. Zakażeniu nie towarzyszy gorączka. Dotknięte chorobą szczenię zamiera w ciągu 2–3 dni. Zazwyczaj zainfekowany zostaje cały miot i pieski zamierają jeden po drugim. Ratunkiem może być odseparowanie zdrowych maluchów od chorych i umieszczenie ich w miejscu o temperaturze 38–39°C. Utrzymanie wysokiej temperatury otoczenia ma bardzo duże znaczenie, ponieważ w ciągu pierwszych trzech tygodni życia szczenięta pozbawione są zdolności do termoregulacji i wytworzenia stanu gorączkowego. Wirus namnaża się w temperaturach niższych, od 33 do 37°C, co oznacza, że wyziębione, niedogrzane pieski są szczególnie podatne na infekcję.
U psów dorosłych zakażenie przebiega jako niezbyt ostry stan zapalny błony śluzowej nosa (katar) i gardła. Stan taki najczęściej jest rozpoznawany jako przeziębienie czy kaszel kenelowy. Chore psy przez dwa tygodnie wydalają wirusa w ślinie i wydzielinie z nosa. U suk może wystąpić stan zapalny pochwy (na ogół niezauważony przez właściciela). U samców wirus również umiejscawia się w układzie rozrodczym i może być przekazywany drogą płciową.
Zmiany w organiźmie
U kilkudniowych szczeniąt zmiany pośmiertne widoczne są jako ogniskowe miejsca martwicze i wykrwawienia obejmujące komórki i naczynia krwionośne występujące w większości tkanek. Ostre zmiany występują w nerkach (widoczne jako czerwone miejsca różnej wielkości na szarym tle), a w płucach jako martwica ścianek pęcherzyków płucnych i wynaczynienia. Podobne miejscowe zwyrodnienia są zauważalne w wątrobie, przewodzie pokarmowym i węzłach chłonnych.
Zapobieganie
Nie ma skutecznego sposobu wyleczenia choroby. Można jedynie szybko oddzielić szczenięta od chorego miotu, stworzyć im ciepłe środowisko, karmić przez sondę i nawadniać. Czasem pozwala to na uratowanie jednego lub kilkorga szczeniąt. Największa ich śmiertelność występuje wtedy, gdy matka zetknęła się po raz pierwszy z CHV podczas krycia lub w trakcie ciąży. Przy następnym miocie odchowanie szczeniąt może odbyć się prawidłowo. Żeby uniknąć kłopotów, najlepiej zaszczepić sukę. Jeszcze kilka lat temu trudno było o szczepionkę przeciw CHV, obecnie jest ona dostępna w Polsce. Producent zapewnia, że jest bezpieczna i wydajna.
dr n. wet. Janina Staniszewska
cytat ze strony http://www.ema.europa.eu/docs/pl_PL/doc ... 066410.pdf
ULOTKA INFORMACYJNA
Eurican Herpes 205 - proszek i rozpuszczalnik do sporządzania emulsji do wstrzykiwań.
1. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO ORAZ WYTWÓRCY
ODPOWIEDZIALNEGO ZA ZWOLNIENIE SERII, JEŚLI JEST INNY
Podmiot odpowiedzialny:
MERIAL, 29 avenue Tony Garnier, F-69007 Lyon, Francja
Wytwórca odpowiedzialny za zwolnienie serii:
MERIAL, Laboratoire Porte des Alpes, Rue de l’Aviation, F-69800 Saint Priest, Francja
2. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO
Eurican Herpes 205 - proszek i rozpuszczalnik do sporządzania emulsji do wstrzykiwań.
3. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ (-CH) I INNYCH SUBSTANCJI
Każda dawka (1 ml) zawiera:
antygeny herpeswirusa psów (szczep F205) ................................. 0,3 do 1,75 μg*
* w μg glikoprotein gB
Olej parafinowy lekki
4. WSKAZANIA
Czynne uodpornianie suk w celu zapobiega śmiertelności, objawom klinicznym i zmianom
patologicznym u szczeniąt, wywoływanym przez zakażenia herpeswirusami w pierwszych dniach
życia.
5. PRZECIWWSKAZANIA
Brak
6. DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
W rzadkich przypadkach może wystąpić nadwrażliwość; należy wówczas zastosować odpowiednie
leczenie objawowe.
Podanie szczepionki może spowodować wystąpienie obrzęku w miejscu wstrzyknięcia, u nie więcej
niż 10% zwierząt, zwykle zanikającego w ciągu 1 tygodnia.
W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek poważnych objawów lub innych objawów nie
wymienionych w ulotce, poinformuj o nich swojego lekarza weterynarii.
7. DOCELOWE GATUNKI ZWIERZĄT
Psy (ciężarne suki).
8. DAWKOWANIE DLA KAŻDEGO GATUNKU, DROGA (-I) I SPOSÓB PODANIA
Należy podawać podskórnie 2 dawki szczepionki (po 1 ml), stosując następujący program szczepień:
Pierwsze szczepienie: w okresie cieczki albo 7-10 dni po prawdopodobnej dacie pokrycia.
Drugie szczepienie: 1 do 2 tygodni przed spodziewaną datą porodu.
Szczepienie przypominające: przy każdej ciąży, zgodnie z powyższym programem.
9. ZALECENIA DLA PRAWIDŁOWEGO PODANIA
Brak
10. OKRES KARENCJI
Nie dotyczy.
11. SZCZEGÓLNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI PRZY PRZECHOWYWANIU
Przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci.
Przechowywać i transportować w temperaturze 2 - 8ºC. Chronić przed światłem. Nie zamrażać.
Zawartość opakowania należy zużyć natychmiast po rekonstytucji.
Nie używać po upływie daty ważności podanej na etykiecie
12. SPECJALNE OSTRZEŻENIA
• Szczepić wyłącznie zdrowe zwierzęta.
• Nie mieszać z żadnymi innymi produktami immunologicznymi weterynaryjnymi, z wyjątkiem
dołączonego rozpuszczalnika.
• Szczepionka Eurican Herpes 205 jest przeznaczona do podawania w okresie ciąży.
• Brak dostępnych informacji dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności jednoczesnego
stosowania tej szczepionki z innymi. Dlatego nie zaleca się stosowania innych szczepionek w
ciągu 14 dni przed szczepieniem lub po nim przy użyciu tego produktu.
• Nie obserwowano żadnych objawów niepożądanych po kilkukrotnym przedawkowaniu, z
wyjątkiem objawów opisanych w punkcie „Działania niepożądane”
• Dla użytkownika:
Produkt zawiera olej mineralny. Przypadkowe wstrzyknięcie może powodować znaczną
bolesność oraz obrzęk, szczególnie w przypadku wstrzyknięcia do stawu lub palca, a w rzadkich
przypadkach może doprowadzić do utraty palca, jeśli nie zostanie udzielona natychmiastowa
pomoc lekarska.
W przypadku omyłkowego wstrzyknięcia niniejszego produktu, należy zwrócić się o pomoc
lekarską nawet, jeśli wstrzyknięta została niewielka ilość produktu, należy zabrać ze sobą ulotkę
informacyjną.
Jeśli bolesność utrzymuje się dłużej niż 12 godzin po udzieleniu pomocy lekarskiej, należy
ponownie udać się do lekarza.
• Dla lekarza:
Niniejszy produkt zawiera olej mineralny. Nawet, jeśli wstrzyknięta została bardzo niewielka
ilość produktu, może to spowodować znaczną bolesność oraz obrzęk, a w konsekwencji
martwicę niedokrwienną a nawet utratę palca. Konieczna jest fachowa i SZYBKA pomoc
chirurgiczna, mogąca obejmować wczesne nacięcie i irygację miejsca iniekcji, szczególnie, jeśli
dotyczy to opuszki palca lub ścięgna.